dora_salonica
22-05-12, 20:44
1. ΤΟ ΑΣΥΓΚΡΙΤΟΝ ΤΗΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗΣ
Α. Σύγκριση με την Επιστήμη
Πιθανώς με τον τίτλο αυτό, «οι Θεμελιώδεις Έννοιες του BDSM», να μη μας έρχεται δια μιας κάτι κατά νου. Εντούτοις ο τίτλος είναι, όσον αφορά τη μορφή του, απολύτως σαφής. Ακούγεται όπως ακούγονται άλλοι τίτλοι: Οι βασικές αρχές της ζωολογίας, οι γενικές γραμμές της γλωσσολογίας, η σύνοψη της ιστορίας της Μεταρρύθμισης κ.ο.κ. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα καθορισμένο γνωστικό αντικείμενο, το οποίο ονομάζεται «BDSM». Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να παρουσιαστεί – αποφεύγοντας μακροσκελείς λεπτομέρειες – το σημαντικότερο μέρος αυτού του αντικειμένου. Εάν όμως για κάποιους το BDSM αποτελεί το κεντρικό τμήμα όλης της Απόλαυσης, η πραγμάτευση των γενικών γραμμών του BDSM καθίσταται μια συμπυκνωμένη μετάδοση του κύριου περιεχομένου της Απόλαυσης. Κατ’ αυτό τον τρόπο όλα βρίσκονται σε πλήρη τάξη – και η λειτουργία του BDSM φόρουμ μπορεί να ξεκινήσει σε ουσιαστικό επίπεδο. Πράγματι έχει προ πολλού ξεκινήσει και βρίσκεται τόσο πολύ σε κίνηση ώστε μερικοί ν’ αρχίζουν να διαισθάνονται κάτι από την κενότητα και τη ματαιότητα αυτής της λειτουργίας. Άραγε, έχει ήδη σπάσει κάτι στο εσωτερικό αυτού του μηχανισμού; Μήπως συγκρατείται πλέον μόνο από τη φορτικότητα και την κοινοτοπία της οργάνωσης και ενός μάταιου πέρα – δώθε; Μήπως κάπου μέσα σ’ αυτή την λειτουργία βρίσκεται μια φενάκη και μια συγκαλυμμένη απελπισία;
Γνωρίζουμε παλαιόθεν ότι στην Απόλαυση, και δη στο BDSM, τα πάντα είναι αβέβαια, ότι αμέτρητες διαφορετικές θεωρήσεις, θέσεις και σχολές διατελούν ενάντιες και αλληλοσπαρασσόμενες – ένα αμφίβολο κουβάρι αντιλήψεων, έναντι των ξεκάθαρων αληθειών και επιτευγμάτων των λεγόμενων κατοχυρωμένων πορισμάτων των επιστημών. Εδώ βρίσκεται η πηγή όλων των δεινών. Η Απόλαυση, και πολύ περισσότερο ως BDSM, δεν έχει ακόμη φτάσει στην ωριμότητα της Επιστήμης. Κινείται ακόμη σε ένα προηγούμενο στάδιο. Πρέπει λοιπόν να συγκεντρώσουμε όλες μας τις προσπάθειες σ’ αυτή την κατεύθυνση με την πεποίθηση ότι μια μέρα θα το πετύχει. Τότε θα στέκει ακλόνητη (η Απόλαυση) και θ’ αρχίσει να βαδίζει με τα σταθερά βήματα μιας Επιστήμης – αποβλέποντας στο καλό της ανθρωπότητας.
Αν όμως η Απόλαυση αποτελέσει επιστήμη, δεν θα περιοριστεί τελικά στη διακήρυξη μιας ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗΣ; Και αυτή η κοσμοθεώρηση τι άλλο αποτελεί παρά την προσωπική πεποίθηση ενός μεμονωμένου στοχαστή υπό τη μορφή συστήματος, που συγκεντρώνει για λίγο καιρό ορισμένους οπαδούς, οι οποίοι σε λίγο χτίζουν το δικό τους σύστημα; Είναι, λοιπόν, η υπόθεση της Απόλαυσης, ένα είδος μεγάλου παζαριού;
Τελικά, η ερμηνεία της Απόλαυσης ως κοσμοθεώρησης είναι η ίδια ψευδολογία όπως και ο χαρακτηρισμός της ως Επιστήμης. Απόλαυση (BDSM) – ούτε Επιστήμη ούτε διακήρυξη κοσμοθεώρησης. Τι άλλο της μένει λοιπόν; Προσωρινώς υποστηρίζεται με αρνητικό τρόπο ότι δεν εντάσσεται στα προαναφερθέντα πλαίσια. Ίσως η Απόλαυση να μην προσδιορίζεται με βάση κάτι άλλο, παρά μόνο ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΘ’ ΕΑΥΤΗΝ – ΩΣ ΜΗ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΗΣ ΜΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ από το οποίο θα μπορούσε να προσδιοριστεί θετικά. Έτσι η Απόλαυση θα ήταν κάτι αυτοδύναμο, κάτι ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ.
Β. Σύγκριση με την Τέχνη και τη Θρησκεία
Η Απόλαυση, λοιπόν, δεν συγκρίνεται με τίποτε άλλο; Ή μήπως συγκρίνεται, έστω και αρνητικά, με την Τέχνη και τη Θρησκεία, όπου ως Θρησκεία δεν εννοούμε ένα εκκλησιαστικό σύστημα; Προηγουμένως, όχι μόνο συγκρίναμε την Απόλαυση με την Επιστήμη, αλλά επιπλέον θελήσαμε να την προσδιορίσουμε ως Επιστήμη. Εξίσου λίγο θα μας περάσει τώρα από το μυαλό να προσδιορίσουμε την Απόλαυση (ή το BDSM) ως Τέχνη ή ως Θρησκεία. Η σύγκριση της Απόλαυσης με την Επιστήμη συνιστά μια αδικαιολόγητη υποτίμηση της φύσης της. Αντιθέτως η σύγκρισή της με την Τέχνη και τη Θρησκεία αποτελεί μια νόμιμη και αναγκαία εξομοίωση της φύσης της. Ομοιότητα όμως δεν σημαίνει ταυτότητα.
Θα μπορέσουμε, λοιπόν, με την παρέκβαση της σύγκρισης με την Τέχνη και τη Θρησκεία να συλλάβουμε τη φύση της Απόλαυσης; Ακόμη και αν παραβλέψουμε όλες τις δυσκολίες που ενέχει ένας τέτοιος δρόμος, είναι αδύνατον να συλλάβουμε την φύση της Απόλαυσης – όσες ομοιότητες και αν παρουσιάζουν η Τέχνη και η Θρησκεία με αυτήν – μέσω τούτων των συγκρίσεων, αν δεν την έχουμε ήδη αντικρίσει κατάματα νωρίτερα. Καθώς μόνο τότε μπορούμε να τη διαχωρίσουμε από την Τέχνη και τη Θρησκεία. Κατ’ αυτό τον τρόπο, αυτός ο δρόμος παραμένει κλειστός, αν και θα συναντήσουμε στο δικό μας δρόμο τόσο την Τέχνη όσο και τη Θρησκεία.
Για άλλη μια φορά, όλες οι προσπάθειες να συλλάβουμε την Απόλαυση μέσω συγκρίσεων αποβαίνουν άκαρπες. Καθίσταται εμφανές: Όλοι αυτοί οι δρόμοι συνιστούν αδύνατες παρεκβάσεις. Σ’ αυτές τις διαρκείς οπισθοδρομήσεις το ερώτημά μας τι είναι το BDSM καθ’ εαυτό μας στριμώχνει στη γωνία. Πώς, όμως, μπορούμε να μάθουμε τι είναι το BDSM καθ’ εαυτό, εάν πρέπει ν’ απορρίψουμε κάθε παρέκβαση;
Γ. Ιστορικός Προσανατολισμός
Μια τελευταία διέξοδος απομένει: Αναζητούμε την απάντηση στην ιστορία. Άλλωστε το BDSM δεν υπάρχει μόλις από χθες. Είναι απορίας άξιον γιατί δεν ακολουθήσαμε αυτόν το δρόμο ευθύς εξαρχής, αντί να βασανιζόμαστε με στείρες απορίες. Μέσω του ιστορικού προσανατολισμού αμέσως θα μάθουμε για το BDSM. Μπορούμε να θέσουμε ένα τριπλό ερώτημα: 1. Ποια είναι η προέλευση του ακρωνύμιου και ποια η σημασία του; Θα συναντήσουμε εδώ την παράξενη ιστορία ενός παράξενου ακρωνύμιου. 2. Μέσω της απλής σημασίας του ακρωνύμιου μπορούμε να προχωρήσουμε σ΄αυτό που ορίζεται ως BDSM. Έτσι γνωρίζουμε έναν κλάδο της Απόλαυσης. 3. Τέλος, μέσω αυτού του ορισμού οδηγούμαστε στο περιγραφόμενο απ’ αυτόν πράγμα καθ’ εαυτό. Αυτή είναι μια ξεκάθαρη και διδακτική αποστολή. Μόνο που δεν μαθαίνουμε με όλα αυτά τι είναι το BDSM καθ’ εαυτό, αν δεν το γνωρίζουμε ήδη. Δίχως αυτήν τη γνώση, όλες οι αναφορές στην ιστορία της Απόλαυσης παραμένουν βουβές. Μαθαίνουμε τα περί BDSM, αλλά όχι το ίδιο το BDSM. Έτσι κι αυτός ο τελευταίος εναπομείνας δρόμος μας οδηγεί σ’ ένα αδιέξοδο. Μάλιστα συνιστά μέγιστη πλάνη, καθώς μας εξαπατά διαρκώς κάνοντάς μας να πιστέψουμε ότι λόγω της ιστορικής γνώσης γνωρίζουμε, κατανοούμε, κατέχουμε αυτό που αναζητούμε.
(Συνεχίζεται)
[Το αρχικό κείμενο προέρχεται από τις διαλέξεις του Martin Heidegger, με τις οποίες ξεκίνησε το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 1929/1930, σχετικά με τις θεμελιώδεις έννοιες της μεταφυσικής. Όπου «Μεταφυσική», αντικατέστησα με το BDSM, και όπου «Φιλοσοφία» με την απόλαυση.
Μπορείτε να ανατρέξετε στο πλήρες, μη διασκευασμένο κείμενο στο βιβλίο του Heidegger, Οι θεμελιώδεις έννοιες της Μεταφυσικής: Κόσμος – Περατότητα – Μοναξιά, Αθήνα: Εκδόσεις Ευρασία, 2009. Μτφρ. Θεοφάνης Τάσης.]
Α. Σύγκριση με την Επιστήμη
Πιθανώς με τον τίτλο αυτό, «οι Θεμελιώδεις Έννοιες του BDSM», να μη μας έρχεται δια μιας κάτι κατά νου. Εντούτοις ο τίτλος είναι, όσον αφορά τη μορφή του, απολύτως σαφής. Ακούγεται όπως ακούγονται άλλοι τίτλοι: Οι βασικές αρχές της ζωολογίας, οι γενικές γραμμές της γλωσσολογίας, η σύνοψη της ιστορίας της Μεταρρύθμισης κ.ο.κ. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα καθορισμένο γνωστικό αντικείμενο, το οποίο ονομάζεται «BDSM». Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να παρουσιαστεί – αποφεύγοντας μακροσκελείς λεπτομέρειες – το σημαντικότερο μέρος αυτού του αντικειμένου. Εάν όμως για κάποιους το BDSM αποτελεί το κεντρικό τμήμα όλης της Απόλαυσης, η πραγμάτευση των γενικών γραμμών του BDSM καθίσταται μια συμπυκνωμένη μετάδοση του κύριου περιεχομένου της Απόλαυσης. Κατ’ αυτό τον τρόπο όλα βρίσκονται σε πλήρη τάξη – και η λειτουργία του BDSM φόρουμ μπορεί να ξεκινήσει σε ουσιαστικό επίπεδο. Πράγματι έχει προ πολλού ξεκινήσει και βρίσκεται τόσο πολύ σε κίνηση ώστε μερικοί ν’ αρχίζουν να διαισθάνονται κάτι από την κενότητα και τη ματαιότητα αυτής της λειτουργίας. Άραγε, έχει ήδη σπάσει κάτι στο εσωτερικό αυτού του μηχανισμού; Μήπως συγκρατείται πλέον μόνο από τη φορτικότητα και την κοινοτοπία της οργάνωσης και ενός μάταιου πέρα – δώθε; Μήπως κάπου μέσα σ’ αυτή την λειτουργία βρίσκεται μια φενάκη και μια συγκαλυμμένη απελπισία;
Γνωρίζουμε παλαιόθεν ότι στην Απόλαυση, και δη στο BDSM, τα πάντα είναι αβέβαια, ότι αμέτρητες διαφορετικές θεωρήσεις, θέσεις και σχολές διατελούν ενάντιες και αλληλοσπαρασσόμενες – ένα αμφίβολο κουβάρι αντιλήψεων, έναντι των ξεκάθαρων αληθειών και επιτευγμάτων των λεγόμενων κατοχυρωμένων πορισμάτων των επιστημών. Εδώ βρίσκεται η πηγή όλων των δεινών. Η Απόλαυση, και πολύ περισσότερο ως BDSM, δεν έχει ακόμη φτάσει στην ωριμότητα της Επιστήμης. Κινείται ακόμη σε ένα προηγούμενο στάδιο. Πρέπει λοιπόν να συγκεντρώσουμε όλες μας τις προσπάθειες σ’ αυτή την κατεύθυνση με την πεποίθηση ότι μια μέρα θα το πετύχει. Τότε θα στέκει ακλόνητη (η Απόλαυση) και θ’ αρχίσει να βαδίζει με τα σταθερά βήματα μιας Επιστήμης – αποβλέποντας στο καλό της ανθρωπότητας.
Αν όμως η Απόλαυση αποτελέσει επιστήμη, δεν θα περιοριστεί τελικά στη διακήρυξη μιας ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗΣ; Και αυτή η κοσμοθεώρηση τι άλλο αποτελεί παρά την προσωπική πεποίθηση ενός μεμονωμένου στοχαστή υπό τη μορφή συστήματος, που συγκεντρώνει για λίγο καιρό ορισμένους οπαδούς, οι οποίοι σε λίγο χτίζουν το δικό τους σύστημα; Είναι, λοιπόν, η υπόθεση της Απόλαυσης, ένα είδος μεγάλου παζαριού;
Τελικά, η ερμηνεία της Απόλαυσης ως κοσμοθεώρησης είναι η ίδια ψευδολογία όπως και ο χαρακτηρισμός της ως Επιστήμης. Απόλαυση (BDSM) – ούτε Επιστήμη ούτε διακήρυξη κοσμοθεώρησης. Τι άλλο της μένει λοιπόν; Προσωρινώς υποστηρίζεται με αρνητικό τρόπο ότι δεν εντάσσεται στα προαναφερθέντα πλαίσια. Ίσως η Απόλαυση να μην προσδιορίζεται με βάση κάτι άλλο, παρά μόνο ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΘ’ ΕΑΥΤΗΝ – ΩΣ ΜΗ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΗΣ ΜΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ από το οποίο θα μπορούσε να προσδιοριστεί θετικά. Έτσι η Απόλαυση θα ήταν κάτι αυτοδύναμο, κάτι ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ.
Β. Σύγκριση με την Τέχνη και τη Θρησκεία
Η Απόλαυση, λοιπόν, δεν συγκρίνεται με τίποτε άλλο; Ή μήπως συγκρίνεται, έστω και αρνητικά, με την Τέχνη και τη Θρησκεία, όπου ως Θρησκεία δεν εννοούμε ένα εκκλησιαστικό σύστημα; Προηγουμένως, όχι μόνο συγκρίναμε την Απόλαυση με την Επιστήμη, αλλά επιπλέον θελήσαμε να την προσδιορίσουμε ως Επιστήμη. Εξίσου λίγο θα μας περάσει τώρα από το μυαλό να προσδιορίσουμε την Απόλαυση (ή το BDSM) ως Τέχνη ή ως Θρησκεία. Η σύγκριση της Απόλαυσης με την Επιστήμη συνιστά μια αδικαιολόγητη υποτίμηση της φύσης της. Αντιθέτως η σύγκρισή της με την Τέχνη και τη Θρησκεία αποτελεί μια νόμιμη και αναγκαία εξομοίωση της φύσης της. Ομοιότητα όμως δεν σημαίνει ταυτότητα.
Θα μπορέσουμε, λοιπόν, με την παρέκβαση της σύγκρισης με την Τέχνη και τη Θρησκεία να συλλάβουμε τη φύση της Απόλαυσης; Ακόμη και αν παραβλέψουμε όλες τις δυσκολίες που ενέχει ένας τέτοιος δρόμος, είναι αδύνατον να συλλάβουμε την φύση της Απόλαυσης – όσες ομοιότητες και αν παρουσιάζουν η Τέχνη και η Θρησκεία με αυτήν – μέσω τούτων των συγκρίσεων, αν δεν την έχουμε ήδη αντικρίσει κατάματα νωρίτερα. Καθώς μόνο τότε μπορούμε να τη διαχωρίσουμε από την Τέχνη και τη Θρησκεία. Κατ’ αυτό τον τρόπο, αυτός ο δρόμος παραμένει κλειστός, αν και θα συναντήσουμε στο δικό μας δρόμο τόσο την Τέχνη όσο και τη Θρησκεία.
Για άλλη μια φορά, όλες οι προσπάθειες να συλλάβουμε την Απόλαυση μέσω συγκρίσεων αποβαίνουν άκαρπες. Καθίσταται εμφανές: Όλοι αυτοί οι δρόμοι συνιστούν αδύνατες παρεκβάσεις. Σ’ αυτές τις διαρκείς οπισθοδρομήσεις το ερώτημά μας τι είναι το BDSM καθ’ εαυτό μας στριμώχνει στη γωνία. Πώς, όμως, μπορούμε να μάθουμε τι είναι το BDSM καθ’ εαυτό, εάν πρέπει ν’ απορρίψουμε κάθε παρέκβαση;
Γ. Ιστορικός Προσανατολισμός
Μια τελευταία διέξοδος απομένει: Αναζητούμε την απάντηση στην ιστορία. Άλλωστε το BDSM δεν υπάρχει μόλις από χθες. Είναι απορίας άξιον γιατί δεν ακολουθήσαμε αυτόν το δρόμο ευθύς εξαρχής, αντί να βασανιζόμαστε με στείρες απορίες. Μέσω του ιστορικού προσανατολισμού αμέσως θα μάθουμε για το BDSM. Μπορούμε να θέσουμε ένα τριπλό ερώτημα: 1. Ποια είναι η προέλευση του ακρωνύμιου και ποια η σημασία του; Θα συναντήσουμε εδώ την παράξενη ιστορία ενός παράξενου ακρωνύμιου. 2. Μέσω της απλής σημασίας του ακρωνύμιου μπορούμε να προχωρήσουμε σ΄αυτό που ορίζεται ως BDSM. Έτσι γνωρίζουμε έναν κλάδο της Απόλαυσης. 3. Τέλος, μέσω αυτού του ορισμού οδηγούμαστε στο περιγραφόμενο απ’ αυτόν πράγμα καθ’ εαυτό. Αυτή είναι μια ξεκάθαρη και διδακτική αποστολή. Μόνο που δεν μαθαίνουμε με όλα αυτά τι είναι το BDSM καθ’ εαυτό, αν δεν το γνωρίζουμε ήδη. Δίχως αυτήν τη γνώση, όλες οι αναφορές στην ιστορία της Απόλαυσης παραμένουν βουβές. Μαθαίνουμε τα περί BDSM, αλλά όχι το ίδιο το BDSM. Έτσι κι αυτός ο τελευταίος εναπομείνας δρόμος μας οδηγεί σ’ ένα αδιέξοδο. Μάλιστα συνιστά μέγιστη πλάνη, καθώς μας εξαπατά διαρκώς κάνοντάς μας να πιστέψουμε ότι λόγω της ιστορικής γνώσης γνωρίζουμε, κατανοούμε, κατέχουμε αυτό που αναζητούμε.
(Συνεχίζεται)
[Το αρχικό κείμενο προέρχεται από τις διαλέξεις του Martin Heidegger, με τις οποίες ξεκίνησε το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 1929/1930, σχετικά με τις θεμελιώδεις έννοιες της μεταφυσικής. Όπου «Μεταφυσική», αντικατέστησα με το BDSM, και όπου «Φιλοσοφία» με την απόλαυση.
Μπορείτε να ανατρέξετε στο πλήρες, μη διασκευασμένο κείμενο στο βιβλίο του Heidegger, Οι θεμελιώδεις έννοιες της Μεταφυσικής: Κόσμος – Περατότητα – Μοναξιά, Αθήνα: Εκδόσεις Ευρασία, 2009. Μτφρ. Θεοφάνης Τάσης.]